آفْتاب، روزنامهای فارسی که در 29 محرم 1330ق/19 ژانویة 1912م در تهران به
سردبیری میرزاحسین هبدالوهّاب زادة کمالالسلطان بنیاد نهاده شد (ظاهراً
کمالالسلطان و عبدالوهابزاده چنانکه صدر هاشمی و الول ساتن تصور کردهاند، 2 شخص
جداگانه نیستند). وی قبلاً مخبر روزنامة ایران نو بود (1328ق/1910م) و بعدها
بنیادگذار روزنامة ستاره ایران (1336ق/1917م) شد. روزنامه آفتاب در دوران نیابت
سلطنت ناصرالملک (1329-1332ق/1911-1913م) و خفقان حاکم بر مطبوعات ایران با
پشتیبانی دولت منتشر گردید و در واقع ارگان رسمی یا نیمه رسمی دولت بود که از
خواستههای ناصرالملک حمایت میکرد. این نشریه هفتهای 3 بار انتشار مییافت و
اخبار خارجی و به صورت مفصل تر، اوضاع و اخبار داخلی ایران را منعکس میکرد. از نظر
سیاسی به اعتدالیون وابسته بود و در شمارة نخست آن نطق وزیر خارجة انگلستان درج شده
بود و به قولی وثوقالدوله (د 1329ش) خود مقالات اصلی آن را مینوشت (براون،
2/179). از شمارة 255 (سه شنبه 4 رمضان 1332ق/27 ژوئیة 1914م)
میرزاصادقخانادیبالممالک فراهانی مدیریت آن را به عهده گرفت (شمارة 255 روزنامة
آفتاب) آخرین شمارة آن (377)، مورخ 24 ربیعالاول 1334ق/30 ژانویة 1916م در آرشیو
کتابخانة ملی هست.
مآخذ: براون، ادوار، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دورة مشروطیت، ترجمة محمد
عباسی، تهران، معرفت، 1958م، 2/179؛ صدر هاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران،
تهران، کمال، 1363ش، 1/214-215؛ علوی، ابوالحسن، رجال عصر مشروطیت، به کوشش حبیب
یغمایی و ایرج افشار، تهران، اساطیر، 1363ش، 1/214-215؛ علوی، ابوالحسن، رجال عصر
مشروطیت، به کوشش حبیب یغمایی و ایرج افشار، تهران، اساطیر، 1363ش، ص 89؛ کهن،
گوئل، تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، تهران، آگاه، 1362ش، ص 262.
بخش ادبیات